Afrikaanse ‘liefdesbloem’

Wat een mooie naam voor een schitterende bloem. Bedoeld is hier Agapanthus, bij ons vooral gekend als kuipplant. Ook in de tuin zijn er mogelijkheden, maar dan moeten we even afrekenen met alle misverstanden die er rond deze prachtige planten bestaan.

De naam Agapanthus is afgeleid van het Griekse ‘agape’ wat ‘liefde’ betekent en ‘anthos’ wat staat voor ‘bloem’. De term “liefdesbloem” is dus eigenlijk een letterlijke vertaling van de botanische naam. Maar de exacte reden waarom de plant deze volksnaam kreeg is een mysterie, verloren in de geschiedenis.

Agapanthus is endemisch in Zuid-Afrika en wordt in Europa al geteeld sinds de late zeventiende eeuw. Het is daarmee een van de oudste Zuid-Afrikaanse planten die nog in Westerse tuinen voorkomen. Nu is het een geliefde kuipplant en snijbloem. Bij de juiste keuze zijn er ook mogelijkheden in de tuin, zelfs zonder de planten in de winter uit de grond te moeten halen.

Algemene eigenschappen
Kenmerkend aan Agapanthus is de vaak forse bloeisteel. Vanuit de top waaieren talrijke bloemen uit, veelal tot een perfecte bol. De kleur van de bloemen kan wit zijn, maar ook alle gradaties blauw tot zelfs bijna zwart. De bladeren zijn typisch lang lancetvormig zoals je kan verwachten bij een monocotyle plant. Ze zijn groen hoewel er ook enkele vormen bestaan met bonte bladeren.

Agapanthus is niet winterhard! Toch kan je sommige types buiten overwinteren, mits afscherming door een laag bladeren of stro en enkel wanneer de grond goed doorlatend is. Kies voor bladverliezende vormen want wintergroene types moeten echt wel vorstvrij overwinterd worden. Dat geldt trouwens ook voor alle vormen als ze in pot worden gehouden op patio of terras.

Agapanthus zijn niet veeleisend wat grond betreft. Ze groeien in turfhoudende grond maar ook in zware klei. In de natuur staan ze meestal op een bodem die steenachtig en mineraalrijk is, maar met relatief weinig organisch materiaal. Ook de pH-waarde is niet zo belangrijk. Zorg voor een goede drainage in pot en volle grond en geef ze een plek in de zon. Bij te veel schaduw zullen de planten nog wel overleven, maar de bloei laat te wensen over.

Lees alles over de Afrikaanse ‘liefdesbloem’ in het julinummer van Fence.

Bloei
Agapanthus bloeien in de zomer, zeg maar vanaf eind juni tot eind augustus. Er bestaat nog steeds een hardnekkig fabeltje dat deze planten in een te kleine pot, met geen voeding, beter zouden bloeien. Dat is onzin! Net als alle levende wezens hebben ook Agapanthus voeding nodig, in het bijzonder in hun groeiperiode. Geef bijvoorbeeld in de lente gedroogde koemest als een dun laagje op de pot of als mulch in de tuin. Later is vloeibare mest gemakkelijker in potplanten. Hou dit vol tot de start van de bloei. Geef bloeiende planten een bemesting met 7-14-28, dus hoog in fosfor en kalium. Je kan dit vergelijken met een tomatenmeststof of een blauwe korrel. Zo help je de ontwikkeling van nieuwe bloeiknoppen voor volgend jaar.

Geniet van de bloei, maar laat ook eens een uitgebloeide bloeiwijze staan. De bloemen vormen dan de typische balkvormige zaaddozen, waarin platte glanzende zaden ontstaan die rijp zijn als de zaaddoos in kleur verandert van groen tot strokleurig.

Vermeerderen
Het gemakkelijkst is delen van de plant. Voor benoemde vormen is dit zelfs de enige goede manier. Haal de plant uit de grond of de pot en spuit schoon met de tuinslang. Doe dit direct na de bloei. Neem nu een scherp mes en snijd voorzichtig de wortelstok in verschillende stukken, met zo weinig mogelijk wonden. Plant onmiddellijk uit of pot op.

Zelf uitzaaien is een heel plezierige bezigheid, maar de resultaten zijn nooit conform de moederplant. Elke nieuwe plant is uniek. Oogst de zaden net voor de vrucht opent en laat narijpen in de zon. Bewaar de zaden op een vorstvrije plek in een papieren zak. Zaai pas uit in de lente. Dek niet af maar plaats de pot in een transparante plastic zak om luchtvochtigheid te behouden. Je kan de zaaibak ook afdekken met plastic of glas natuurlijk. Kieming duurt normaal drie tot vier weken. Het duurt minimaal drie jaar eer de zaailingen gaan bloeien. Zolang moet je ze echt vorstvrij overwinteren, want zelfs zaailingen van bladverliezende types kunnen het eerste jaar wintergroen zijn en dus nog meer vorstgevoelig.