De moestuin van Mme Zsazsa

Ze is de leading lady van de Belgische bloggers maar we kennen haar vooral van haar passie voor rokjes. Kim Leysen – noem haar gerust Mme Zsazsa – is van alle markten thuis. Een jaar lang draaide haar leven rond het aanleggen en genieten van haar moestuin. Haar eerste stappen als tuinier pende ze neer in een boek vol ideeën en persoonlijke verhalen.

“Als we nu eens een moestuinboek maken?” zei Kim tegen haar vriendin Dorien. “Wat denk je: jij de recepten, ik de tuin.” Dorien kon moeilijk nee zeggen, de twee vriendinnen gooiden het op een akkoordje en zouden het volgende jaar een keer per week samenkomen om te zien wat er in de tuin staat om mee te koken. De oude woonwagen van Kim deed dienst als keuken en de tuin werd ingericht als moestuin. “Ik had natuurlijk makkelijk praten, de moestuin ligt in mijn tuin aan mijn huis. Ik hoefde geen opvang voor de kinderen te regelen, ik moest mij nooit verplaatsen, de dagen eindigden altijd met een koelkast vol eten en ik kon tot tien minuten voor we afgesproken hadden in bed blijven liggen. Wat begon als het langste en vooral koudste voorjaar aller tijden werd een mooie, lange en vooral heel warme zomer die overging in een zachte herfst en een vorstvrije winter”, luidt het.

Eetbaar in alle maten
“Een van de voordelen van een moestuin is dat je groenten kunt eten in het formaat dat jij het lekkerste vindt. Superfijne boontjes, piepkleine erwtjes, bietjes en raapjes zo groot als een golfbal, courgettes die makkelijk in je hand passen en babytuinbonen die je met peul en al kunt klaarmaken. Zelf groenten telen is een enorme verrijking van het normale groenteaanbod, zelfs binnen één groente. De blaadjes van rode biet, radijzen, schorseneren, uien en venkel. De topjes van erwten en tuinbonen. De scheuten van rammenas, mierikswortel, aardperen of haverwortel. De kiemen van prei, radijs en rucola uit zelfgeoogste zaadjes. De bladeren van broccoli en spruiten. De zaadpeulen van radijzen. De bloemen van courgettes, Oost-Indische kers, goudsbloem en viooltjes. Allemaal dingen die veel geld kosten, als ze al te koop zijn.

Vrijwel alle groenten zijn in alle maten eetbaar. De meeste groenten zijn veel smakelijker als ze jong geoogst worden: kleine courgettes, fijne worteltjes, jonge aardappelen, kleine erwtjes, dunne boontjes, jonge prei, groene knoflook en ga zo maar verder. Te laat geoogst zijn sommige groenten niet zo lekker meer: prinsessenboontjes worden droog, courgettes  sponzig, radijzen voos, erwten melig, broccoli schiet in bloem, bloemkool valt uiteen. Tja, de eeuwige jeugd is niemand of niets gegeven.”

Moestuinmaagden
Iedereen wilt een moestuin, het is een echte trend. Maar niet iedereen heeft er de middelen of plaats voor. “De moestuin van onze dromen heeft het allemaal: een zonnige ligging, omringd door een haag die de wind tempert en tegelijkertijd allerlei schuilende en nestelende dieren herbergt, een schare bessenstruiken en fruitbomen net om het hoekje, een helder poeltje waar kikkers en salamanders vreedzaam peddelen en een toom luidruchtige kippen die ons van verse eitjes voorzien. Uiteraard is de moestuin zo groot dat hij ons vlotjes een heel jaar verse groenten en kruiden oplevert, en er met gemak nog een serre in past – liefst zo’n mooie die we voor geen geld tweedehands hebben gevonden – barstensvol tomaten, paprika’s en komkommers. Ja, dat zou wel aardig zijn. Helaas, de realiteit draait meestal iets anders uit. Waarschijnlijk moeten we het doen met een smal strookje naast een drukke baan waar al de konijnen die niet worden platgereden de sla met de grond gelijkmaken. Tijd om de verwachtingen wat bij te stellen en te kijken wat er allemaal mogelijk is op dat strookje. Want, onderschat de strook niet! Je zou er versteld van kunnen staan wat er allemaal kan op een kleine oppervlakte. Vooral voor moestuinmaagden is de strook een perfect begin. Na je eerste successen is er altijd de mogelijkheid om nog uit te breiden.

Lees de volledige reportage in het juninummer van Fence

Met een beetje plannen en vooruitdenken zul je vaak en in de zomer zelfs dagelijks kunnen oogsten van al het schoons wat de strook te bieden heeft. En loopt het toch allemaal niet zoals het moet, weet dan dat er een boel onkruiden zijn waar het fijn soep van maken is.”

Goed georganiseerd
“Tijdens mijn vroege moestuinjaren ging ik in de eerste mooie lenteweek naar de markt om een verzameling sla, kruiden en ongeveer al de rest wat te koop was in te slaan, van ananassalie tot zurkel – wat dan zuring bleek te zijn, die ik eigenlijk nog van het jaar ervoor in de tuin had staan. Thuisgekomen plantte ik alles uit en genoot van het uitzicht op het groen. Instant bevrediging en succes. Een paar weken later aten we elke dag sla tot er te veel protest kwam en ik de wortelen uit de grond keek. Ondertussen ben ik beter georganiseerd. In februari begin ik bij redelijke temperaturen het een en ander te zaaien en in plaats van de drie slasoorten die ik vroeger op de markt kocht, heb ik er nu vier keer zoveel. (Je kunt al raden hoe gelukkig mijn huisgenoten daarmee zijn.) Het hele jaar door noteer ik in mijn agenda de namen van alle groenten die ik wil proberen en in de winter installeer ik mij in de zetel met een glas wijn, mijn agenda en mijn laptop op de schoot.”

Pico bello
“Een moestuin hebben is niet alleen groenten kweken, maar ook goeie gewoontes. De belangrijkste is geregeld je tuin bezoeken. Maak telkens als je in de tuin komt om iets te oogsten een wandelingetje langs al de bedden, zodat je op de hoogte bent van al het eetbaars dat nog in de tuin staat. Op momenten dat ik niet weet wat te eten, maak ik dezelfde wandeling in mijn hoofd, ik kom altijd wel iets tegen waar ik zin in heb, al is het maar een ui voor een simpele risotto. Maak tijdens de tochtjes door de tuin een kwartiertje vrij om hier en daar wat eitjes fijn te knijpen, rupsen weg te halen, slakken te vangen, lege plekjes met mulch te bedekken en onkruiden weg te schoffelen en de tuin ziet er altijd pico bello uit.

Mijn eerste moestuin was een stuk van het gazon. Ik spitte alleen de bedden om en het gras op de paadjes mocht blijven. Een bron van frustratie, zo bleek. Mijn paadjes waren zo smal – of mijn groenten zo enthousiast – dat ik telkens de helft van de groenten mee afmaaide. En toen ik stopte met maaien, werden de bedden elke week smaller en smaller. Hetzelfde jaar nog bedolf ik de paadjes met stevig karton en daarop een berg schors. In de moestuin moet je al je tijd en energie in de groenten kunnen steken. Het is de uitdaging om een heel jaar rond groenten, kruiden en bloemen te hebben. Niet alleen omdat je dan dagelijks wat te eten hebt, maar ook omdat het mooi oogt en vooral omdat het altijd een goed idee is om de grond zoveel mogelijk te bedekken. De fabriek moet immers blijven draaien. Een moestuin is een van de weinige dingen die beter werken als ze ingewikkeld zijn want hoe complexer het ecosysteem, hoe beter! Maar eigenlijk kan ik je toch geruststellen: moestuinieren is best eenvoudig. Veel verschillende groenten en kruiden telen en hier en daar wat bloemen die zich mogen uitzaaien en je bent vertrokken!”
Lees het volledige verhaal van het moestuinavontuur van Kim in haar nieuwe boek De moestuin van Mme Zsazsa: een jaar zaaien, koken en proeven.
Auteurs: Dorien Knockaert en Kim Leysen
ISBN: 9789022328941, 355 blz., € 29,99