Paddenstoelen in je gazon
Verwilderde hoekjes vol bloemen zijn in, maar een gazon moet er proper bijliggen. Als we dit modebeeld een beetje bijsturen, kunnen we de natuur een handje helpen. Een bloemrijk gazon is niet alleen interessanter voor vlinders en bijen, ook fraaie paddenstoelen duiken op.
Een gemillimeterd gazon, zonder mos of andere planten erin, is nog steeds de standaard. Dat bloem- en mosrijke pelouses ons veel werk en tijd besparen en bovendien interessant zijn voor zeldzame graslandpaddenstoelen is weinig bekend. Onbekend maakt onbemind. En bovendien zijn paddenstoelen veel minder problematisch (doorgaans onschadelijk voor een gazon en niet giftig) dan vaak wordt beweerd.
Mee met de mode
Misschien valt de oorsprong van strakke gazons wel terug te brengen op de Franse tuinen uit de barokperiode, die symbool stonden voor het onderwerpen van (de wanorde van) de natuur. Sindsdien is men steeds beter gaan begrijpen wat nodig is voor het onderhoud van een mooi groen gazon. Daarrond is zelfs een hele agro-industrie ontstaan. Gazons met mos of ‘onkruiden’ worden in die visie als verwaarloosd beschouwd.
Gelukkig zien we in Vlaanderen ook een stroming die het allemaal wat minder strak wil: madeliefjes worden getolereerd en bovendien heeft de achteruitgang van bijen en vlinders veel mensen bewuster gemaakt van het belang van bloemen in de tuin (en gazon). Maar mos in je gazon blijft bij velen gevoelig liggen. Misschien is dat een kwestie van mentaliteit en mode… in Japanse tuinen vind je enkel mos.
Onbekend maakt onbemind
De meeste tuiniers zien niet graag paddenstoelen in het gazon verschijnen. De eerste vraag die spontaan opkomt: zijn ze giftig? Wat de eetbaarheid betreft moeten we meteen teleurstellen: in gazons zijn er weinig lekkere paddenstoelen te vinden en het risico op verwarring met giftige soorten is groot. Maar langs de andere kant: enkel met peuters en onbesuisde koks moet je uitkijken voor giftige paddenstoelen. Het aanraken van een dodelijke giftige soort kan geen kwaad. Bovendien moet je al pech hebben om één van die weinige dodelijke soorten die in Vlaanderen voorkomen ook in je tuin te hebben. De meeste paddenstoelensoorten zijn niet eetbaar, maar ook niet echt giftig.
De andere bekommernis is dat paddenstoelen schade aanrichten, waardoor het gras kapot gaat. Met die schade valt het best mee: de meeste graslandpaddenstoelen leven als opruimers van dode grasresten en laten geen sporen na. Opruimers komen elk jaar op dezelfde plek terug, zolang er genoeg voedsel is. De eigenlijke zwam, de zwamvlok , overleeft vaak jaren ondergronds. Pas in de herfst worden de vruchten, de paddenstoelen, gevormd. Een heksenkring zal jaarlijks groter worden, doordat de zwamvlok zich uitbreidt. Waar een heksenkring groeit, schiet het gras vaak hoger op, omdat de zwamvlok bij vertering van dood materiaal heel wat stikstof vrijgeeft. Het gras binnen de heksenkring kan soms iets minder goed groeien, doordat de zwamvlok in concurrentie gaat met het gras voor water en voedsel. Ben je geen liefhebber van de oneffenheden die de paddenstoelen in je gazon veroorzaken, dan brengt het weinig op om ze te plukken. Zo verwijder je enkel de vruchten. De zwamvlok blijft onder de grond.
Het merendeel van de gazonpaddenstoelen zijn kleine, grijze tot bruine paddenstoeltjes, zoals mycena’s, mosklokjes en vlekplaten. Hoe langer je niet bemest en geen mos verwijdert, hoe groter de kans op mooiere zeldzaamheden. Wist je dat er zonder veel inspanning oranje en gele paddenstoelen in je tuin kunnen verschijnen, die luisteren naar namen als vuurzwammetje, papegaaizwammetje en elfenwasplaat? Net als orchideeën zijn deze mooie zwammen goede indicatorsoorten voor waardevolle graslanden. De zoektocht naar deze adonissen werd onder natuurbeheerders in Vlaams-Brabant (dankzij onderzoek en projectsteun van de provincie Vlaams-Brabant) een ware hype. Het vinden van deze soorten zien zij als een beloning voor hun werk (beschermen en beheren van natuur).
Lees de tips & tricks voor een paddenstoelvriendelijke gazon in het oktobernummer van Fence.
